Polski notariat ma długą, bogatą i dosyć burzliwą historię. Być może to legenda, ale pierwsze dokumenty typu notarialnego potwierdzały nadania królewskie już za króla Bolesława Krzywoustego. Natomiast z całą pewnością wiadomo, że w 1284 r. papież Marcin IV wydał decyzję upoważniającą arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba II Świnkę do mianowania dwóch notariuszy publicznych.

Najstarszy znany polski dokument notarialny pochodzi z roku 1287 i został sporządzony przez notariusza Budzisława, pracującego w kancelarii arcybiskupiej. Kolejne dokumenty pojawiać się zaczęły nieprzerwanie po 1309 r. Notariat polski rozkwitał szczególnie w XIV wieku kiedy Polska prowadziła z zakonem krzyżackim procesy wymagające wiarygodnych dokumentów i innych poświadczeń notarialnych. W tym też czasie pojawiają się statuty synodalne, regulujące działalność notariuszy.

Notariat publiczny w Polsce był w swych początkach instytucją przejętą z Europy, głównie poprzez Kościół. W XV wieku wszystkie transakcje dotyczące nieruchomości musiały być wpisywane do akt sądów ziemskich, a od roku 1588 istniał nakaz wpisywania hipoteki do ksiąg sądowych. W tym czasie z końcem XVI w., ukształtowała się tzw. regentura, ze staropolska zwana częściej rejenturą, z jej przedstawicielem regentem lub rejentem, czyli pierwowzór współczesnego notariatu.

W czasie zaborów tj. na przestrzeni prawie 200 lat gdy nie istniało państwo polskie – notariusz był osobą zaufania publicznego poprzez kojarzenie go z polską tradycją ziemiańską i kulturą kupiectwa.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku trwał wielki proces unifikacji jako że na obszarach państwa polskiego w początkowej fazie okresu pozaborowego stosowano unormowania prawne zaborców tj. prawo pruskie, rosyjskie i austro-węgierskie. Proces unifikacji prawa, wszystkich jego dziedzin i gałęzi na ziemiach polskich trwał aż do kodyfikacji lat 30 -tych. I tak, kodeks zobowiązań i prawo o spółkach powstał w roku 1933, kodeks handlowy zatwierdzono w 1934 roku, a polskie prawo wekslowe i czekowe ustalono ostatecznie w 1936 roku.

Polskie prawo o notariacie powstało w 1933 roku a zaczęło obowiązywać od 1 stycznia 1934 r. Po zakończeniu II wojny światowej notariat polski odbudował się w dawnym kształcie, ale niestety nie na długo.

W latach powojennych notariusze stali się urzędnikami państwowymi, działającymi w utworzonych państwowych biurach notarialnych, którym ciągle dokładano administracyjnych obowiązków, aż w listopadzie 1964 r. dołożono im prowadzenie ksiąg wieczystych.

Prawie wszystkie reformy w polskim notariacie dzieją się za sprawą jego samorządu. Polski notariat w obecnym kształcie działa już od kilkunastu lat. Został reprywatyzowany ustawą Prawo o notariacie z 14 lutego 1991 r. Obecnie działa w Polsce 1965 notariuszy w ponad tysiąc czterystu kancelariach notarialnych, najczęściej jednoosobowych zgrupowanych w 11 izbach notarialnych. Działają także wieloosobowe spółki notarialne.

Polski notariat równolegle ze zmianą własnych struktur zabiega o umacnianie kontaktów międzynarodowych. Korzystał w ten sposób ze wsparcia i doświadczeń notariatów europejskich. Polski notariat stał się członkiem Międzynarodowej Unii Notariatu Łacińskiego w kwietniu 1992 roku podczas Kongresu Unii w Cartagenie w Kolumbii. Współpracuje stale z Radą Europy w zakresie gwarancji praw i swobód niezależnego notariatu.

Według polskiego wzoru sprywatyzowały się już notariaty Rosji, Łotwy, Litwy, Estonii, Czech. Ponadto poszczególne Izby Notarialne nawiązały własne kontakty i kontynuują bieżącą współpracę w wymianie doświadczeń czy staży naukowych i praktycznych z Izbami notariuszy we Francji, Belgii, Holandii, Hiszpanii, Austrii czy Niemczech.

Osobom zainteresowanym polecamy lekturę prac: Piotra Langowskiego "Notariat" wyd. LEX 1998, Aleksandra Oleszko "Ustrój polskiego notariatu" wyd. Zakamycze 1999, Doroty Malec "Notariat drugiej Rzeczypospolitej" wyd. UJ 2002, oraz Krzysztofa Skupieńskiego "Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce" wyd. UMCS 2002.